Chứng khoán phái sinh là gì? Câu hỏi hiện nay đứng đầu trong sự quan tâm của cộng đồng chứng khoán. Không phải ai cũng biết về những công cụ này, vì thế bài viết này sẽ định nghĩa rõ ràng nhất về chứng khoán phái sinh. Ngoài ra, những thông tin xoay quanh lĩnh vực này cũng sẽ được giới thiệu đến bạn chi tiết nhất.
Chứng khoán phái sinh là gì?
Chứng khoán phái sinh được bao hàm bởi nhiều công cụ tài chính, công cụ này hoạt động dưới hình thức hợp đồng. Giá trị thường sẽ do tài sản cơ sở quyết định. Tài sản cơ sở ở đây là hàng hóa hoặc các công cụ thuộc về tài chính.
Đặc điểm của chứng khoán phái sinh có những gì? Bạn sẽ thực hiện một hợp đồng, với giá trên hợp đồng được giao dịch với mức giá ở thời điểm hiện tại, nhưng hợp đồng này được thực hiện vào thời điểm trong tương lai. Quan trọng nhất, nó phải được thỏa thuận giá trị giữa hai bên khi ký kết.
Hiện nay có 4 loại hợp đồng dành cho công cụ này, đó là hợp đồng hoán đổi/quyền chọn/kỳ hạn/tương lai. Đối với hợp đồng tương lại, giao dịch bằng hình thức chỉ số cổ phiếu và trái phiếu chính phủ chỉ mới được ban hành trong thời gian gần đây tại thị trường Việt Nam.
Định nghĩa 4 loại hợp đồng của chứng khoán phái sinh
Như đã đề cập ở trên, chứng khoán phái sinh có 4 công cụ chính, hay còn gọi là hợp đồng. Vậy định nghĩa của 4 loại hợp đồng này là gì?
Hợp đồng quyền chọn – Quyền chọn
Ở đây nghĩa là người mua sẽ nắm giữ quyền, quyền chọn mua và quyền chọn bán. Bạn đừng nhầm lẫn với hợp đồng tương lai nhé, vì hợp đồng quyền chọn không có sự ràng buộc nào giữa hai bên mua bán.
Hợp đồng tương lai – Future Contract
Đây là một sự thỏa thuận được chấp nhận giữa hai bên là đặc điểm của hợp đồng này. Giá tài sản khi giao ước trong hợp đồng là giá hiện tại, nhưng thời điểm giao tài sản là thời điểm tương lai.
Hợp đồng hoán đổi – Swap Contract
Là hợp đồng mà một bên đồng ý thực hiện thanh toán định kỳ và bên còn lại cũng xác nhận. Nôm na, nó là một cách thức trao đổi dòng tiền giữa hai bên bằng cách thức họ định sẵn vào thời gian nhất định.
Hợp đồng kỳ hạn – Forward Contract
Đây là hợp đồng có thời điểm mua bán trong tương lai, tuy nhiên nó được thực hiện ký kết vào thời điểm ngay ngày hôm đó. Giá được nêu trong hợp đồng cũng là giá của ngày hôm đó. Thuộc nhóm hợp đồng giao sau và tránh tài sản gặp rủi ro về giá.
Trong các loại hợp đồng này, hợp đồng tương lai chính là loại tiên phong đầu tiên trong nhóm chứng khoán phái sinh đầu tiên xuất hiện tại thị trường Việt Nam. Hợp đồng này được giao dịch và niêm yết tại sàn, có kỳ hạn trong vòng 5 năm và có rủi ro không cao.
Chứng khoán phái sinh khác biệt chứng khoán cơ sở
Sau khi tìm hiểu về khái niệm chứng khoán phái sinh, chúng ta cùng qua đến phần phân biệt. Giữa hai loại chứng khoán này có những sự khác biệt nào bạn cần nắm rõ?
- Về ký quỹ, nếu chứng khoán cơ sở bắt buộc phải trả đủ 100% tiền trước khi giao dịch cổ phiếu, thì chứng khoán phái sinh chỉ yêu cầu ký quỹ một khoản tiền nhất định so với giá trị của hợp đồng.
- Về thời gian để sở hữu cổ phiếu hoặc hợp đồng, chứng khoán phái sinh chỉ được sở hữu khi đến ngày đáo hạn. Đối với tài sản cơ sở, bạn sẽ được sở hữu không có thời gian giới hạn.
- Chứng khoán cơ sở được giao dịch đến bội số của 10 cổ phiếu tại sàn HOSE và bội của 100 cổ phiếu khi giao dịch tại sàn chứng khoán Hà Nội. Còn đối với chứng khoán phái sinh chỉ được giao dịch 1 hợp đồng.
- Hiện nay, chứng khoán cơ sở không được thực hiện bán khống. Đối với chứng khoán phái sinh, bạn có thể thực hiện việc bán khống bằng cách tham gia vào vị thế mua.
Các bước để đầu tư vào chứng khoán phái sinh là gì?
Bước 1, bạn cần có một tài khoản giao dịch để tiến hành thực hiện đầu tư. Quá trình mở tài khoản chỉ mất vài phút, và hiện nay bạn có thể thực hiện trên các trang trực tuyến.
Bước 2, đóng tiền ký quỹ để bắt đầu thực hiện mua bán hợp đồng tại thị trường chứng khoán phái sinh. Số tiền ký quỹ này được quy định bởi sở giao dịch, sử dụng vào ba mục đích chính, đó là:
- Đảm bảo người đầu tư thanh toán vào thời điểm bắt buộc
- Đảm bảo hai bên đối tác không thay đổi thỏa thuận
- Thực hiện bù trừ trên tài khoản của bạn và thông báo số tiền ký quỹ hàng ngày.
Bước 3, tiến hành giao dịch trên sàn chứng khoán, nhà đầu tư có nghĩa vụ dự đoán tương lai. Từ đó quyết định xem nên đặt lệnh mua hay lệnh bán.
Bước 4, thanh toán bù trừ được thực hiện vào cuối ngày. Sau những biến động diễn ra trên sàn chứng khoán, bạn sẽ phải thanh toán các chi phí lãi hoặc lỗ phát sinh trong ngày. Sau khi tính toán hoàn tất, số tiền lợi nhuận còn lại bạn có thể rút về tài khoản của mình.
Những lưu ý khi đầu tư chứng khoán phái sinh
Chứng khoán phái sinh – một trong những kênh đầu tư được đánh giá tiềm năng phát triển trong những năm trở lại đây. Vậy khi tham gia vào, cần lưu ý những điều gì để việc đầu tư hiệu quả hơn?
Chứng khoán phái sinh là gì? Ký quỹ là gì?
Một yếu tố không thể thiếu nếu bạn đầu tư vào chứng khoán phái sinh. Trong hợp đồng tương lai, phần cọc của hợp đồng chính là ký quỹ, nhằm chắc chắn rằng hợp đồng được thanh toán.
Tuy nhiên, nó cũng là số tiền bù trừ khi đầu tư vào chứng khoán phái sinh. Bạn cần liên tục kiểm tra ký quỹ của mình xem mức lỗ có bị xuống quá ngưỡng hay không. Bởi vì nếu như bạn để nó xuống quá thấp, buộc nhà đầu tư phải đóng vị thế lại.
Bán khống
Bán khống được hiểu đơn giản, bạn không có tài sản A, bạn mượn tài sản A từ một người khác với mong muốn sẽ mua lại trong tương lai với giá rẻ hơn. Kết quả là bạn sẽ thu về một khoản lợi nhuận.
Bạn có thể thực hiện bán khống để kiếm lợi nhuận ở tại thời điểm thị trường giảm. Và đó cũng là thế mạnh của chứng khoán phái sinh. Trong khi đó, tại thị trường chứng khoán cơ sở, bạn sẽ không thể kiếm lợi nhuận khi thị trường bị rớt nhịp.
Có thể bạn quan tâm:
- Chứng khoán Rồng Việt – Công ty, thị trường, mẹo chứng khoán
- Chứng khoán Vietcombank và những điều mà bạn cần biết
Phí giao dịch
Hiện nay, mức phí giao dịch được áp dụng trên một hợp đồng là 2.000 đến 4.000 VNĐ. Tuy nhiên, bạn cũng nên lưu ý đến các khoản phí khác như thuế hoặc phí bắt buộc của VSD và Sở HNX. Những chi phí này tương đối dài dòng và phức tạp, vì thế các nhà đầu tư thường coi đây là một rào cản làm mất thời gian. Từ tháng 7, các đơn vị chỉ thu mức phí 1.000 VNĐ/1 hợp đồng.
Chính vì thế, các nhà đầu tư đã lựa chọn giao dịch tại các công ty chứng khoán giảm hoặc miễn mức phí tối đa để đẩy mạnh sự phát triển của mình. Điển hình như công ty VPS, họ miễn cho nhà đầu tư nửa năm giao dịch mức phí phái sinh khi mở tài khoản tại công ty. Đây được xem là chương trình “hời” nhất, bạn có thể gia nhập để hưởng lợi này.
Kết luận
Bài viết này là câu trả lời chi tiết cho thắc mắc chứng khoán phái sinh là gì, kèm theo đó là các thông tin chi tiết nhất. Hãy nhớ kỹ những lưu ý quan trọng chúng tôi mang đến bạn, để có thể giao dịch chứng khoán phái sinh một cách hiệu quả nhất nhé!
